Karty sieciowe

Czym są karty sieciowe PCI?

Karta sieciowa PCI/PCI-E to karta rozszerzeń montowana w slocie PCI lub PCI Express płyty głównej, umożliwiająca połączenie komputera z siecią lokalną (LAN) lub internetem. Karty dzielą się na: przewodowe Ethernet (złącze RJ45, kabel sieciowy do routera/switcha) i bezprzewodowe WiFi (anteny, połączenie radiowe z routerem). Karta sieciowa zawiera chipset sterujący komunikacją, kontroler, pamięć buforującą pakiety oraz interfejs fizyczny (port Ethernet lub moduł WiFi z antenami).

Zastosowania: upgrade starych komputerów bez zintegrowanej karty sieciowej, wymiana uszkodzonej karty, dodanie WiFi do desktopa (większość płyt głównych nie ma WiFi), upgrade do szybszego Ethernetu (2.5Gb, 10Gb), serwery domowe NAS. Interfejsy: PCI (stary standard, rzadki w 2024), PCI-E x1 (standard dla kart 1Gb-2.5Gb), PCI-E x4 (dla kart 10Gb+). Ceny: karty Ethernet 1Gb od 40 zł, 2.5Gb od 80 zł, WiFi 6 od 80 zł, WiFi 6E od 150 zł, 10Gb Ethernet od 400 zł.

Karty sieciowe Ethernet przewodowe

Gigabit Ethernet (1Gb/s) – standard 2024, prędkość 1000 Mbps = 125 MB/s realnie. Chipset: Intel I225-V/I226-V (premium, stabilny, niski CPU usage), Realtek RTL8111H/RTL8125 (budżet, wyższy CPU usage). Port: RJ45 dla kabla Cat5e/Cat6. Producenci: Intel PRO/1000 CT (120 zł, chipset Intel), TP-Link TG-3468 (40 zł, Realtek, budżet). Zastosowanie: desktop bez karty, wymiana uszkodzonej karty, drugi port Ethernet. Zalety: stabilne, tanie, wystarczające dla internetu do 1Gb. Wady: bottleneck dla sieci lokalnej powyżej 1Gb.

2.5 Gigabit Ethernet (2.5Gb/s) – prędkość 2500 Mbps = 312 MB/s realnie. Wymaga: router/switch z portami 2.5Gb, kabel Cat5e minimum (Cat6/Cat6a zalecane). Chipset: Intel I225-V (najlepszy, 90 zł), Realtek RTL8125B (budżet, 80 zł). Producenci: TP-Link TX401 (80 zł, Realtek, najlepszy stosunek ceny do jakości), ASUS XG-C100C v2 (180 zł). Zastosowanie: gaming PC z internetem powyżej 1Gb, NAS dla szybkich transferów lokalnych, workstation. Zalety: 2.5x szybsze niż Gigabit, działa z kablami Cat5e, backward compatible. Wady: wymaga routera/switcha 2.5Gb.

10 Gigabit Ethernet (10Gb/s) – professional/enthusiast, prędkość 10000 Mbps = 1250 MB/s realnie. Wymaga: switch 10Gb (od 800 zł), kabel Cat6a/Cat7, zasilacz z wolnym 6-pin PCIe (niektóre karty potrzebują dodatkowego zasilania). Interfejs: PCI-E x4 lub x8. Chipset: Intel X540/X550 (NAS/serwery, 600-1200 zł), Aquantia AQC107 (400-800 zł). Zastosowanie: NAS professional (transfer 100GB+ dziennie, edycja wideo 8K), workstation rendering. Zalety: maksymalna prędkość LAN. Wady: bardzo drogie (karta + switch + okablowanie = 2000+ zł), overkill dla większości, wymaga dobrego chłodzenia.

Karty sieciowe WiFi bezprzewodowe

WiFi 5 (802.11ac) – stary standard, prędkość teoretyczna 867-1300 Mbps, realnie 300-600 Mbps. Częstotliwości: 5GHz (szybkie, krótki zasięg), 2.4GHz (wolniejsze, długi zasięg). Chipset: Intel AC 8265/9260 (stabilne, 50-80 zł), Realtek RTL8812 (budżet, 40-60 zł). Producenci: TP-Link Archer T4E (60 zł, dual-band, 2 anteny), ASUS PCE-AC55BT (100 zł, Bluetooth 4.2). Zastosowanie: upgrade starych PC bez WiFi, internety do 300 Mbps. Zalety: tanie, wystarczające. Wady: wolniejsze niż WiFi 6, przestarzałe w 2024.

WiFi 6 (802.11ax) – aktualny standard 2024, prędkość teoretyczna 1200-2400 Mbps, realnie 600-1200 Mbps. Częstotliwości: dual-band 2.4/5GHz. Technologie: OFDMA (efektywniejsze dla wielu urządzeń), MU-MIMO, Target Wake Time (oszczędność energii). Chipset: Intel AX200/AX210 (najlepszy stosunek, 80-120 zł, najstabilniejsze sterowniki), Realtek RTL8852 (budżet, 70-100 zł). Producenci: TP-Link Archer TX3000E (120 zł, Intel AX200, 2 anteny, Bluetooth 5.0), ASUS PCE-AX58BT (180 zł, 2 anteny zewnętrzne, Bluetooth 5.2). Zastosowanie: gaming PC desktop bez WiFi, internety 500-1000 Mbps, streaming 4K, smart home. Zalety: szybkie, stabilne, niski ping, Bluetooth 5.0+ często w zestawie. Wady: wymaga routera WiFi 6 dla pełnej wydajności.

WiFi 6E (802.11ax extended) – rozszerzony WiFi 6, prędkość podobna 1200-2400 Mbps ale dodatkowe pasmo 6GHz (mniej zakłóceń, więcej kanałów, stabilniejsze). Chipset: Intel AX210/AX211 (150-200 zł). Producenci: TP-Link Archer TXE75E (180 zł, Intel AX210, 2 anteny, tri-band 2.4/5/6GHz), ASUS PCE-AXE58BT (250 zł, 2 anteny). Zastosowanie: gaming competitive (niższy ping dzięki mniej zajętemu paśmu 6GHz), zatłoczone sieci (bloki mieszkalne), VR bezprzewodowe. Zalety: pasmo 6GHz mniej zatłoczone, backward compatible z WiFi 6/5. Wady: wymaga routera WiFi 6E (od 400 zł), pasmo 6GHz krótszy zasięg niż 5GHz.

WiFi 7 (802.11be) – najnowszy standard 2024, prędkość teoretyczna 4800-5800 Mbps, realnie 2000-3000 Mbps. Częstotliwości: tri-band 2.4/5/6GHz. Technologie: 320MHz kanały, Multi-Link Operation. Chipset: Intel BE200 (300-400 zł, rzadkie). Zastosowanie: enthusiast extreme, professional workstation, VR/AR najnowsza generacja. Zalety: najszybsze WiFi, ultra niski ping poniżej 2ms. Wady: bardzo drogie (karta 400 zł + router 1500+ zł), overkill dla większości.

Parametry kart sieciowych

Chipset (układ sterujący) – Intel (najlepszy, stabilne sterowniki Windows/Linux/macOS, niski CPU usage, rekomendowane dla professional), Realtek (budżet, czasem problemy sterowniki Linux, wyższy CPU usage, OK dla Windows home), Aquantia/Marvel (professional 10Gb). Dla stabilności: zawsze wybieraj Intel jeśli budżet pozwala (+30-50 zł vs Realtek warte tego).

Anteny (WiFi) – liczba i typ. Karty mają 1-4 anteny: 1 antena = 433 Mbps max (WiFi 5), 2 anteny = 867-1200 Mbps (WiFi 5/6 standard), 3-4 anteny = 1733-2400 Mbps (WiFi 6/6E high-end). Typ: wewnętrzne (anteny wewnątrz karty, słabsze, rzadkie), zewnętrzne (anteny na kablach na zewnątrz obudowy, mocniejsze, magnetic base mocowana do obudowy, można ustawić dla lepszego odbioru). Zawsze wybieraj anteny zewnętrzne – lepszy sygnał o 10-20%.

Bluetooth – większość WiFi kart ma Bluetooth: BT 4.2 (stare karty WiFi 5), BT 5.0/5.2 (WiFi 6), BT 5.3 (WiFi 6E/7). Bluetooth dla: słuchawki bezprzewodowe, mysz/klawiatura/gamepad bezprzewodowe, telefon transfer plików. Jeśli kupujesz kartę WiFi, wybierz z Bluetooth – minimalna dopłata (+10-20 zł) vs kupowanie osobnego adaptera USB BT (50 zł).

Profil (wysokość) – Full-height (120mm, standard ATX/mATX obudowy) vs Low-profile (80mm, małe obudowy SFF, HTPC). Większość kart ma bracket full-height, niektóre mają low-profile bracket w zestawie. Sprawdź przed zakupem jeśli masz obudowę małą.

Jak wybrać kartę sieciową PCI?

Określ potrzebę – brak karty sieciowej w PC (stary komputer, zepsuta karta): kup Ethernet 1Gb lub WiFi 6 zależnie czy masz dostęp do kabla. Masz Ethernet onboard ale wolny (100 Mbps): upgrade na kartę 1Gb/2.5Gb. Desktop bez WiFi (większość płyt głównych ATX/mATX nie ma WiFi): kup kartę WiFi 6 z Bluetooth. Internet powyżej 1Gb (operator oferuje 1.5-2Gb): kup kartę 2.5Gb. NAS dla profesjonalistów: kup kartę 10Gb.

Przewodowy vs bezprzewodowy – Ethernet zawsze lepszy jeśli możliwy: stabilność (0% packet loss vs WiFi 0.1-1%), ping (1-2ms vs WiFi 5-20ms), prędkość pełna (1Gb = 125 MB/s realnie vs WiFi 6 max 600-900 Mbps z zakłóceniami). WiFi ma sens gdy: router daleko (wiercenie ścian problematyczne), wynajmowane mieszkanie (nie można ciągnąć kabli), komputer przenosisz czasem, desktop w salonie (HTPC, brak widocznych kabli). Dla gaming PC stacjonarny przy biurku: zawsze Ethernet kabel.

Prędkość – dla internetu domowego: 1Gb Ethernet wystarczy dla pakietów do 1000 Mbps, WiFi 6 wystarczy dla pakietów do 600 Mbps. Dla sieci lokalnej (NAS, transfer plików): 1Gb = 125 MB/s (film 25GB kopiuje się 3.5 minuty), 2.5Gb = 312 MB/s (1.5 minuty), 10Gb = 1250 MB/s (20 sekund). Jeśli kopiujesz mniej niż 50GB dziennie: 1Gb OK. Jeśli kopiujesz setki GB: 2.5Gb/10Gb warte tego.

Chipset priorytet – dla stabilności zawsze Intel (karty Ethernet +30-50 zł, WiFi +20-40 zł vs Realtek). Intel ma lepsze sterowniki (Windows/Linux/macOS wszystkie wspierane dobrze), niższy CPU usage (2-5% vs Realtek 5-10% przy transferze 1Gb), mniej problemów. Realtek OK dla ultra budżetu ale ryzyko problemów z Linux.

Budżet przykłady – Ethernet 1Gb podstawowy: TP-Link TG-3468 (40 zł, Realtek). Ethernet 1Gb premium: Intel PRO/1000 CT (120 zł). Ethernet 2.5Gb: TP-Link TX401 (80 zł). WiFi 6 podstawowy: TP-Link Archer TX20E (80 zł, Realtek). WiFi 6 premium: TP-Link Archer TX3000E (120 zł, Intel AX200, Bluetooth 5.0). WiFi 6E: TP-Link Archer TXE75E (180 zł, Intel AX210).

Najczęściej zadawane pytania

Czy karta sieciowa zwiększa prędkość internetu?

Tylko jeśli obecna karta jest bottleneckiem. Masz internet 1Gb ale karta 100 Mbps: upgrade na 1Gb zwiększy prędkość 10x. Masz internet 300 Mbps i kartę 1Gb: karta nie jest bottleneckiem, upgrade nic nie da (operator limituje prędkość). Sprawdź test prędkości (speedtest.net) – jeśli dostajesz około 95% pakietu operatora, karta wystarczająca. Jeśli dostajesz znacznie mniej i kabel/router OK, karta może być problem.

Ethernet czy WiFi – co wybrać dla gaming PC?

Zawsze Ethernet jeśli możliwy. Ethernet zalety: ping stabilny 1-5ms vs WiFi 10-30ms (ping spike możliwe 50-100ms gdy zakłócenia), zero packet loss vs WiFi 0.1-1% (powoduje problemy w grach online), pełna prędkość 1Gb vs WiFi realnie 50-70% teoretycznej. WiFi 6/6E jest dobre ale Ethernet lepszy. Gaming competitive (CS2, Valorant, Apex gdzie każdy ms liczy się): Ethernet must have. Casual gaming: WiFi 6 akceptowalne jeśli router blisko (mniej niż 5m, brak ścian betonowych). Dla najlepszego doświadczenia: ciągnij kabel Ethernet.

Czy karta sieciowa PCI działa w slocie PCI-E?

Nie, PCI (stary 32-bit parallel bus) i PCI-E (nowoczesny serial bus) są fizycznie i elektrycznie niekompatybilne. Slot PCI: poziomy długi (12cm), biały typically. Slot PCI-E x1: krótki (2.5cm), czarny typically. Karta PCI (stara) nie zmieści się w PCI-E slot i vice versa. Nowoczesne płyty główne (2015+) często nie mają slotów PCI wcale, tylko PCI-E. Sprawdź płytę przed zakupiem – większość kart 2024 to PCI-E x1, stare karty PCI trudne do znalezienia.

Ile slotów zajmuje karta sieciowa?

Karty sieciowe zajmują 1 slot PCI-E x1 (mały, krótki). Jednak bracket (metalowa płytka z portami) zajmuje 1 slot rozszerzeń na obudowie (miejsce dla śrub mocujących). Karty WiFi z dużymi antenami mogą fizycznie blokować sąsiedni slot jeśli anteny wystają. Optymalne miejsce montażu: najniższy wolny slot PCI-E x1 (daleko od GPU, nie blokuje przepływu powietrza do GPU, łatwy dostęp do portów/anten). Unikaj montażu bezpośrednio pod GPU – karta WiFi może się przegrzewać od ciepła GPU.

Czy mogę dodać WiFi do dowolnego PC?

Tak, każdy desktop z wolnym slotem PCI-E x1 może mieć WiFi przez dodanie karty WiFi. Sprawdź: czy płyta główna ma wolny slot PCI-E x1 (większość płyt ATX ma 2-3 sloty x1 wolne po zainstalowaniu GPU), czy obudowa ma miejsce na bracket (większość ma). Anteny zewnętrzne można umieścić na zewnątrz obudowy dla lepszego odbioru. Dla laptopów: karty sieciowe PCI-E desktop nie pasują, laptopy używają Mini PCI-E lub M.2 (inne złącza, trudniejsza wymiana).